Herbata – smaczny sposób na zdrowie i młodość

piątek, 8 kwietnia 2011     3   391

Herbata jest najczęściej spożywanym napojem na świecie, drugim po wodzie. To coś więcej niż zwykły napój. Świetnie smakuje, a przede wszystkim zapewnia młodość i zdrowie. Mimo, że picie herbaty było związane z korzyściami dla zdrowia od wieków, tylko w ostatnich latach jej właściwości lecznicze zostały zbadane naukowo. Ze względu na wyraźny wzrost zainteresowania i popyt na wysokiej jakości gatunki herbaciane, zwiększył się asortyment dostępnych na rynku herbat. Wszystkie rodzaje herbaty (biała, zielona, czerwona i czarna) ze względu na swój skład chemiczny korzystnie oddziałują na nasz organizm.

Swoje dobroczynne działanie zawdzięczają znacznej zawartości katechin, które hamują powstawanie wolnych rodników. Najwyższe stężenie tych związków występuje w herbacie białej i zielonej, herbata czarna zawiera ich mniej, gdyż ulegają one rozkładowi podczas procesu fermentacji. Katechiny to związki polifenolowe z grupy flawonoidów. W zielonej herbacie stwierdzamy 4 główne katechiny: epikatechinę (EC), epigallokatechinę (EGC), galusan epikatechiny (ECG) i galusan epigallokatechiny (EGCG). Bardzo ważny jest odpowiedni wybór herbaty. Najlepsza jest wysokogatunkowa herbata liściasta. Oddaje ona w pełni swój smak i aromat. Najlepsze do jej parzenia są okrągłe porcelanowe czajniczki, które pozwalają na swobodne rozwijanie się liści herbaty podczas zaparzania. Susz herbaciany jest zaparzany przez odpowiedni czas dla danego gatunku herbaty, średnio 2 do 7 minut. Po tym czasie należy oddzielić liście herbaty od naparu, gdyż długo pozostający w wodzie liść wydziela szkodliwe dla organizmu składniki. Niektóre z nich są rakotwórcze.

KORZYŚCI ZDROWOTNE Z PICIA HERBATY

Wzmacnia zęby
Herbata zawiera fluor, dzięki czemu chroni zęby przed próchnicą. Ponadto wypijanie 1 szklanki zielonej herbaty dziennie bez dodatku cukru pozytywnie wpływa na stan zdrowia jamy ustnej. Molekuły przeciwbakteryjne zawarte w zielonej herbacie niszczą bakterie odpowiedzialne za powstawanie próchnicy i choroby dziąseł.

Pobudza
Dzięki zawartości teiny herbata ma działanie pobudzające i orzeźwiające. Teina działa tak samo jak kofeina zawarta w kawie. Filiżanka herbaty zawiera ok. 30 – 100 mg teiny. Po jej wypiciu zmniejsza się uczucie senności i wyczerpania a poprawiają się zdolności umysłowe. Usuwa ból głowy, pobudza i aktywizuje do pracy umysłowej, szczególnie dzięki temu, że rozszerza naczynia krwionośne mózgu, powodując jego lepsze ukrwienie i dotlenienie. Działanie herbaty na organizm zależy głownie od czasu jej zaparzania. W pierwszych 3 minutach ma ona działanie pobudzające, przechodzą do niej alkaloidy purynowe, głównie teina. W następnych minutach do naparu przechodzą związki garbnikowe, głównie tanina mająca działanie uspokajające.

Chroni serce
W przypadku osób w starszym wieku regularne picie zielonej herbaty zmniejsza ryzyko rozwoju schorzeń układu krążenia. Obniża ryzyko zawału serca i miażdżycy tętnic, zmniejsza ryzyko zakrzepów, ponieważ polifenole zawarte w herbacie osłabiają możliwość odkładania się cholesterolu. Zielona herbata znacznie poprawia pracę wyściełających naczynia krwionośne komórek śródbłonka poprawiając ich funkcjonowanie co zmniejsza ryzyko wystąpienia miażdżycy. Jednak korzyści, jakie daje układowi krążenia picie czarnej herbaty, jest niwelowane, jeśli przyrządzamy ją z dodatkiem mleka.

Chroni przed nowotworami
Herbata zawiera polifenole, o bardzo mocnym działaniu antyoksydacyjnym, hamującym powstawanie czynników rakotwórczych, takich jak np. nitrozoaminy czy wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Herbata posiada również witaminę P, która wspomaga przyswajanie witaminy C. Zwłaszcza sprzyja kumulowaniu się jej w wątrobie, nerkach, nadnerczu i śledzionie, dzięki czemu chroni te organy przed nowotworami. Katechiny niszczą wolne rodniki oraz hamują wzrost już istniejących komórek rakowych. Najwięcej katechin znajduje się w naparze herbacianym zaparzanym przez co najmniej 5 minut, niezależnie od rodzaju herbaty.

Ułatwia proces trawienia
Reguluje pracę całego przewodu pokarmowego, dzięki temu ułatwia proces trawienia, działa bakteriobójczo, oczyszcza jelita z toksycznych złogów, co zapobiega nowotworom jelit.

Wzmacnia odporność
Zawarte w herbacie katechiny działają przeciwbakteryjnie i przeciwwirusowo wzmacniając układ odpornościowy. Przede wszystkim EGCG znajdujące się w zielonej herbacie pomaga podnosić odporność organizmu zatem powinna być ona spożywana przez osoby o osłabionej odporności.

Korzystna dla skóry
Herbata wykorzystywana jest również do celów kosmetycznych, ze względu na działanie przeciwrodnikowe. Katechiny, galusany a także inne związki obecne w herbacie wykazują aktywność przeciwrodnikową w stosunku do reaktywnych form tlenu, jak również aktywność przeciwdrobnoustrojową. Zastosowanie herbaty zewnętrznie jako okład, wykazuje dodatkowo działanie ściągające ze względu na zawartość związków polifenolowych. Dzięki temu skóra jest lekko napięta i odświeżona.

Działanie ochronne
Herbata chroni przed cukrzycą, przewlekłym zapaleniem żołądka, zaćmą, zwiększa gęstość tkanki kostnej, dzięki czemu chroni przed urazami i złamaniami.

Przyśpiesza spalanie tłuszczu
Im wyższy poziom stężenia polifenoli w herbacie, tym lepsze efekty. Zielona herbata jest bogatym źródłem przeciwutleniaczy, dlatego uważana jest za jedną z najlepszych alternatyw odchudzania.

Nie wskazana
Naukowcy sugerują, że herbata może osłabić zdolność organizmu do przyswajania żelaza. Dlatego picie jej w dużych ilościach jest niekorzystne dla osób cierpiących na anemię.

HERBATA BIAŁA

Herbata biała wytwarzana jest z młodych, nierozwiniętych liści, które zbierane są ręcznie wczesna wiosną. Pączki poddaje się więdnięciu i suszeniu w naturalny sposób. W czasie tego procesu herbata nie traci nic ze swoich właściwości. Naturalne wysuszone liście mają srebrnawy odcień i są całe pokryte białym puszkiem. Napar z białej herbaty ma jasny, lekko słomkowy odcień i delikatny lekko słodkawy smak. Biała herbata zawiera więcej teiny niż inne herbaty, ponadto jest bogata w witaminę C. Pobudza, orzeźwia, wspomaga koncentrację i chroni skórę przed atakiem wolnych rodników. Ma bardzo silne właściwości antyoksydacyjne i antymutagenne. Szczególnie polecana jest osobom pracującym intelektualnie oraz osobom genetycznie obciążonym chorobami nowotworowymi. Zapobiega stresowi i redukuje napięcie mięśni. Nazywana jest eliksirem młodości, ponieważ zawiera od innych herbat trzykrotnie większą ilość polifenoli, które hamują powstawanie wolnych rodników, tym samym opóźniają procesy starzenia się. W produktach kosmetycznych wykazuje działanie nawilżające, zapobiegające powstawaniu zmarszczek oraz łagodzące podrażnienia. Biała herbata produkowana jest niewielką skalę przez co jej koszt jest dość wysoki.

Działanie
• Odmładzające
• Poprawia krążenie
• Obniża poziom cholesterolu
• Wspomaga koncentrację
• Orzeźwia
• Redukuje napięcie, łagodzi stres
• Przeciwdziała powstawaniu nowotworów
• Chroni przed zawałem serca
Parzenie
Biała herbatę można parzyć nawet trzykrotnie. Woda powinna być miękka oraz nie powinna zawierać wapnia i magnezu. Na jedną filiżankę wystarcza jedna łyżeczka suszu herbacianego. Najlepsza temperatura wody to 75-85 °C. . Czas parzenia herbaty jest uwarunkowany od gatunku i wielkości liścia. Parzenie do 4 minut wydobywa jej właściwości pobudzające, natomiast parzenie do 9 minut sprawia, że herbata uspokaja i relaksuje.

HERBATA ZIELONA

Zielona herbata wytwarzana jest z najświeższych pąków zbieranych tylko na wiosnę. W przeciwieństwie do czarnej, oolong, zielona herbata nie jest poddawana fermentacji. Świeżo zebrane liście pozostawia się do przeschnięcia i poddaje obróbce cieplnej, dzięki czemu liście zachowują zielony kolor, a także prawie wszystkie właściwości lecznicze. Napar z zielonej herbaty ma zielonożółty, słomkowy kolor oraz delikatny, ziołowy, aromatyczny słodki-gorzki smak. Zielona herbata zawiera bardzo wysoką ilość katechin, które mają właściwości przeciwutleniające. Posiada właściwości antymutagenne. Ponadto zawiera flawonoidy, polisacharydy, witaminy z grupy B, witaminę E, fluorek, znaczne ilości witaminy C. W jednej filiżance naparu z zielonej herbaty jest więcej witaminy C niż w pomarańczy. Biorąc pod uwagę wszystkie rodzaje herbat, zielona ma najwięcej właściwości leczniczych. Japońscy naukowcy są przekonani, że w zielonej herbacie tkwi tajemnica długiego życia. Najlepiej przebadana jest aktywność biologiczna zielonej herbaty, związana z obecnością związków polifenolowych – katechin, wśród których najcenniejsze są estry kwasu galusowego (EGCG, ECG).

Działanie
• Obniża poziom złego cholesterolu
• Zmniejsza ryzyko zachorowania na raka, oraz spowalnia rozwój nowotworów
• Zmniejsza stres
• Spowalnia proces starzenia
• Hamuje rozwój niektórych bakterii i wirusów
• Zapobiega próchnicy i chorobom dziąseł
• Wspomaga układ odpornościowy
• Zapobiega wysokiemu ciśnieniu
• Zapobiega wysokiemu poziomowi cukru we krwi
• Wspiera metabolizm
• Pomaga likwidować zaparcia

Parzenie
Woda powinna być filtrowana o odpowiedniej temperaturze 60-85 °C, należy postępować zgodnie z instrukcjami producenta. Na jedną filiżankę wystarcza jedna łyżeczka suszu herbacianego. Parzenie trwa 3-4 minut, im większe liście tym dłużej.

HERBATA CZERWONA

Herbata Pu-Erh w Polsce określana jest jako herbata czerwona. Jest herbatą półfermentowaną, której proces obróbki zaczyna się etapem więdnięcia liści. Po odparowaniu wody liście umieszczane są w wiklinowych koszach i od czasu do czasu potrząsane. Czynność ta ma doprowadzić do otarcia brzegów blaszek liściowych. Taki proces ma na celu ułatwić przebieg fermentacji. Następnie związki chemiczne zawarte w liściu wchodzą w reakcję z tlenem. Po kilku godzinach proces ten zostaje zatrzymany poprzez suszenie liści. Jej zdrowotne działanie jest tym skuteczniejsze im dłużej pozwala się jej dojrzewać w odpowiednich warunkach.
Czerwona herbata zawiera: garbniki, alkaloidy, flawonoidy, minerały (wapń, magnez, cynk, mangan, miedź, selen), kofeinę, oraz witaminę C. Pu-Erh liściasta ma delikatny aromat i dużą wydajność. Ma ona smak bardziej gorzki niż czarna herbata. Oczyszcza organizm z toksyn, wspomaga pracę wątroby, obniża poziom cholesterolu, wzmacnia organizm, łagodzi działanie alkoholu oraz działa odchudzająco. Herbaty nie należy słodzić, ponieważ cukier neutralizuje jej dobroczynne właściwości. Dostępnych jest 10 kategorii jakościowych tej herbaty. Najlepsza jest Pu-Erh liściasta, która ma delikatny aromat i dużą skuteczność działania.

Działanie
• Wspomaga działanie wątroby
• Oczyszcza organizm z toksyn
• Pobudza procesy trawienne
• Skutecznie walczy z nadwagą
• Zapobiega powstawaniu wolnych rodników
• Łagodzi skutki spożycia alkoholu
• Wzmacnia system odpornościowy
• Pobudza mikrokrążenie
• Obniża ciśnienie
• Działa uspokajająco

Parzenie
Na jedną filiżankę, jedna niepełna łyżeczka herbaty. Woda powinna mieć temperaturę 95°C. Czas parzenia to 4-6 min. Możliwe jest dwu- lub trzykrotne zaparzanie tych samych liści, w każdym kolejnym parzeniu oddaje do naparu inne dobroczynne substancje.

HERBATA CZARNA

Wytwarzana jest z liści fermentowanej herbaty zielonej. Proces, któremu poddawane są zebrane zielone liście przechodzi etapy obróbki: więdnięcie, zwijanie, fermentowanie i suszenie. Napar przyrządzony z czarnej herbaty charakteryzuje się jasnym lub ciemnym czerwonopomarańczowym kolorem i przyjemnym, ulotnym aromacie. Czarna herbata z pośród wszystkich innych herbat ma najmniej właściwości leczniczych.

Działanie
• Dzięki dużej zawartości teiny działa pobudzająco
• Obniża ciśnienie krwi
• Poprawia krążenie krwi
• Zawarte w niej flawonoidy wzmacniają naczynia krwionośne
• Zawiera dużo garbników co może zmniejszać wchłanianie się mikroelementów do organizmu
• Dzięki zawartości fluoru chroni zęby przed próchnicą.

Parzenie
Na jedną filiżankę wystarcza pół łyżeczki herbaty. Zalewa się wodą o temperaturze 95 °C. w zależności od tego jak intensywny chcemy uzyskać smak. Średni czas parzenia herbaty w miękkiej wodzie to 3-4minuty. Parzenie krótkie ok. 3 minut sprawia że herbata jest pobudzająca, wydłużenie czasu parzenia daje napar o działaniu relaksującym.

Woda w 3-4 min po zagotowaniu osiąga 90°C , w 12-14 min spada do 75°C.