Etapy ciąży – Pierwszy trymestr
2
851 
1 Tydzień
Jeszcze nie jesteś w ciąży, jednak planujecie dziecko. Zapamiętaj pierwszy dzień ostatniej miesiączki, gdyż pierwszy tydzień jest liczony właśnie od tego dnia, nawet jeśli jeszcze nie wystąpiło poczęcie dziecka. Od pierwszego dnia miesiączki można ustalić kiedy dziecko przyjdzie na świat, wystarczy, że odejmiesz od niego 3 miesiące i dodasz 7 dni.
Pamiętaj o tym by się dobrze odżywiać, rzucić palenie, nie spożywać alkoholu. Jeśli przyjmujesz leki skonsultuj się z lekarzem, gdyż jest wiele leków niedozwolonych w ciąży. Zaprzestaj stosowania olejków eterycznych i niektórych ziół.
Zamiast fast foodów jedz więcej warzyw i owoców. W szczególności zadbaj by w diecie znalazł się kwas foliowy (najlepiej już kilka miesięcy przed zajściem w ciążę). Poinformuj się lekarza ile powinna wynosić twoja dawka kwasu foliowego. Poproś o skierowanie na badania wykluczające obecność przeciwciał toksoplazmozy i cytomegalii, zbadaj też poziom hormonów tarczycy.
2 Tydzień
Okres płodny. Jeśli chcesz zaplanować płeć dziecka to możesz to zrobić teraz. Według jednej z hipotez aby począć córeczkę, do stosunku powinno dojść dwa lub cztery dni przed owulacją. Natomiast aby począć chłopca, w dniu owulacji.
Może to wspomóc także dieta. Aby na świat przyszła dziewczynka należy spożywać produkty mleczne i słodkie, bogate w wapń i magnez. Chłopcom, natomiast sprzyja dieta bogata w sód i potas. Według nowych badań jedzenie śniadań i dieta bogata jest w kwasy tłuszczowe zwiększa prawdopodobieństwo poczęcia chłopca, natomiast dieta niskotłuszczowa z okresami długich postów sprzyja poczęciu dziewczynki. Jednak nic na siłę, i tak pokochasz swoje dziecko niezależnie od płci.
Po stosunku warto zostać w łóżku przez co najmniej 30 minut i się zrelaksować. Plemniki czeka długa droga do pokonania przez pochwę do jajowodu gdzie czeka komórka jajowa. Gdy to się stanie nie będziesz czuć się inaczej ale będą następować szybkie zmiany w organizmie. Po połączeniu materiału genetycznego ojca i matki zostają zdeterminowane m.in. płeć, kolor oczu, włosów, skóry, rysy twarzy, budowa ciała, tendencja do wysokiego lub niskiego wzrostu.
3 Tydzień
Zapłodnione jajo przechodzi przez kilka ogromnych podziałów. Od 24 do 30 godzin po zapłodnieniu, zapłodnione jajeczko podzieli się na dwie komórki, potem na cztery komórki, a potem osiem i tak dalej, aż stanie się małą masą komórek- blastocystą. Ma ona postać małej pustej bańki, która musi zagnieździć się w macicy, a to kończy się sukcesem tylko w połowie przypadków. Twoje ciało zaczyna produkować hormon hCG – gonadotropinę, która informuje jajniki, aby przestały produkować jajeczka oraz zwiększa produkcję estrogenu i progesteronu, który powstrzymuje macicę przed złuszczaniem śluzówki, wywołuje wzrost blastocysty i pobudza rozwój łożyska. Wokół zarodka gromadzi się płyn owodniowy. Płód zaczyna się rozwijać.
Nawet jeśli nie jesteś pewna czy jesteś na pewno w ciąży, powinnaś jeść więcej owoców i warzyw oraz nie zapominać o przyjmowaniu kwasu foliowego i żelaza. W tym okresie powinnaś również więcej odpoczywać. Na test ciążowy jeszcze trochę za wcześnie.
4 Tydzień
W tym tygodniu blastocysta zaczyna się przekształcać w zarodek, pobiera tlen i substancje odżywcze, dzięki którym zarodek rośnie. Zarodek składa się z trzech różnych warstw z różnych typów tkanek. Warstwa wewnętrzna będzie stanowić płuca, wątrobę, układ pokarmowy i trzustkę. Środkowa warstwa stanie się szkieletem, wykształcą się z niej mięśnie, nerki, narządy płciowe, naczynia krwionośne i serce. Natomiast z zewnętrznej warstwy wykształci się skóra, włosy, oczy, szkliwo zębów i układ nerwowy.
Pod koniec tygodnia wystąpiłoby krwawienie miesiączkowe jeśli nie byłabyś w ciąży. U niektórych kobiet występują plamienia lub lekkie krwawienia przypominające miesiączkę. Możesz się czuć jak przed okresem np. tkliwość piersi, pogorszenie cery, zmęczenie, gorsze samopoczucie, bóle w podbrzuszu, zatrzymanie wody itd., ma to związek ze zmianami hormonalnymi (wzrasta poziom progesteronu). Pod koniec czwartego tygodnia wytworzy się cewka nerwowa, która ostatecznie utworzy mózg i rdzeń kręgowy.
PIERWSZY MIESIĄC CIĄŻY
To etap, w którym pojawiają się pierwsze objawy ciąży: nudności, powiększenie i bolesność piersi, pogorszenie wyglądu cery, senność, zmęczenie, huśtawki emocjonalne. Czekają Cię badania takie jak: morfologia, cytologia, badania wykrywające przeciwciała różyczki, badanie stężenia alfa-fetoproteiny, badanie moczu, badanie glukozy w surowicy krwi, badanie krwi w kierunku żółtaczki zakaźnej typu B, badanie określające nosicielstwo żółtaczki typu C, badanie stopnia czystości pochwy oraz badanie w kierunki kiły.
5 Tydzień
W tym tygodniu Twoje dziecko zaczyna przybierać wyraźny kształt. Pod koniec piątego tygodnia zarodek ma długość 2 mm – jest wielkości pestki jabłka. Widać kulisty zawiązek głowy. Zaczyna się też wykształcać pępowina, która przez najbliższe miesiące będzie dostarczać maluchowi wszystkie składniki odżywcze. Intensywnie rozwija się układ nerwowy.
Jest to odpowiedni moment na wybór lekarza, który poprowadzi ciążę. Ginekolog musi ocenić stan twojego zdrowia i zaleci wykonanie niezbędnych badań. We wczesnym etapie ciąży należy unikać zakażeń toksoplazmozą oraz żywności, która może być potencjalnym źródłem zakażeń, gdyż mogą one powodować wady wrodzone lub poronienia. Należy unikać pokarmów takich jak: miękkie sery, sery kozie, sery pleśniowe, ser feta, Camembert, niepasteryzowane soki i mleko, surowe jaka lub produkty zawierające surowe jajka np. tiramisu, pasztet, surowe wędliny, hot dogi, surowe małże. Zabronione jest czyszczenie kociej kuwety w czasie ciąży ze względu na toksoplazmozę. W tym etapie szczególnie ważny jest kwas foliowy, ponieważ jego niedobór powoduje poważne wady u dziecka. W 5 tygodniu ciąży zaczyna bić serduszko dziecka. Zwiększone ryzyko poronień trwa aż do 13 tygodnia, dlatego nie spożywaj alkoholu, nie pal, odżywiaj się zdrowo, dużo wypoczywaj i ograniczaj wysiłek fizyczny.
Na tym etapie, można rozpoznać już pewne objawy charakterystyczne dla wczesnej ciąży. Jednym z pierwszych objawów ciąży to poranne nudności. Nawet znane i lubiane dotychczas zapachy, takie jak zapach parzonej kawy lub perfumy mogą wywołać mdłości. Zwykle pod koniec pierwszego trymestru objaw ten ustępuje lub słabnie.
Biust robi się pełniejszy, na piersiach pojawia się siateczka niebieskich żyłek. Piersi i brodawki są wrażliwe na dotyk i masz silne wahania nastroju. Występuje także podwyższona temperatura ciała – ponad 37°C oraz wzmożony apetyt lub jego brak.
Musisz częściej korzystać z toalety na skutek zmniejszenia objętości pęcherza, uciskanego przez macicę. Gwałtowny wzrost hormonów może powodować bóle głowy, możesz także odczuwać metaliczny smak w ustach.
6 Tydzień
W szóstym tygodniu ciąży formuje się zaczątek układu nerwowego. Wzdłuż smugi pierwotnej pojawia się zagłębienie. Brzegi tego zagłębienia zbliżają się do siebie i powstaje cewa nerwowa, z której rozwinie się rdzeń kręgowy i nerwy obwodowe. Kilka dni po powstaniu cewy nerwowej istnieją już zaczątki mózgu i rdzenia kręgowego dziecka. Pojawiają się również zaczątki ucha wewnętrznego, oczu, rączek i noska. Wykształcają się cztery komory serduszka, które bije już od 21 dnia od zapłodnienia. Formują się zawiązki układu oddechowego i pokarmowego oraz zaczątki nerek i naczyń krwionośnych. Rozwija się również łożysko. Płód ma 5 – 6 mm długości, od tego etapu zaczyna się intensywnie rozwijać i rosnąć.
Możesz odczuwać silne zmęczenie, senność to oznaki zdrowo rozwijającej się ciąży, dlatego powinnaś jak najwięcej wypoczywać. Często występują huśtawki nastroju, piersi nadal są obrzmiałe i bolesne a brodawki ciemniejsze, na dodatek musisz często biegać do toalety i nadal utrzymują się nudności. Na nudności pomocna może okazać się szklanka wody z 10-15 kroplami cytryny. Musisz pić co najmniej 2 litry płynów dziennie inaczej może grozić Ci odwodnienie. Pij wodę małymi łykami pół godziny po posiłku. Staraj się też jeść małe porcje ale często oraz unikaj pikantnych potraw, silnie aromatycznych. W drugim miesiącu kształtują się niemal wszystkie najważniejsze narządy dziecka, dlatego szczególnie teraz musisz się zdrowo odżywiać i zadbać o siebie. Po przebudzeniu nie wstawaj od razu z łóżka, bo możesz dostać zawrotów głowy. Zadbaj o swoją skórę, stosuj specjalne balsamy i kremy do pielęgnacji skóry dla kobiet w ciąży, zapobiegające powstawaniu rozstępów. Zaopatrz się w dobrej jakości biustonosz przeznaczony dla kobiet w ciąży. Powinnaś też wykonać standardowe badania takie jak morfologia, cytologia, badanie moczu, AFP (badanie stężenia alfa-fetoproteiny – badanie krwi w kierunku poważnych wad wrodzonych płodu), badania wykrywające przeciwciała różyczki i toksoplazmozy, badanie glukozy w surowicy krwi, HBs, HCV, badanie stopnia czystości pochwy oraz WR (badanie w kierunku kiły).
7 Tydzień
Twarz dziecka zaczyna nabierać kształtów. Kształtuje się otwór jamy ustnej, nozdrza, zaczątki uszu, język, części szczęki, podniebienie, mięsnie twarzy a także zaczyna się gromadzić barwnik w tęczówkach oczu. Mózg unerwia się a z zaczątków rąk zaczynają się dzielić ramiona i rączki. Serduszko jest w pełni ukształtowane a nerki, wątroba i trzustka znajdują się na właściwym miejscu. Zaczynają się wykształcać organy płciowe ale jeszcze nie można określić płci dziecka. Zarodek ma 6-10 mm i od tego etapu będzie rósł 1mm dziennie.
W tym tygodniu ujście Twojej macicy zostanie zabezpieczone czopem śluzowym, który będzie blokował bakteriom dostęp do środka. Może pojawić się trądzik wywołany zmianami hormonalnymi, lecz nie próbuj się go pozbyć stosując leki lub kosmetyki, ponieważ może to być niebezpieczne dla Twojego dziecka. Możesz odczuwać lekkie skurcze w dole brzucha może także wystąpić lekkie plamienie, ponieważ zarodek implantuje się mocniej w ścianie macicy, jednak jeśli objaw ten jest zbyt silny to konieczna jest wizyta u lekarza. Niektóre kobiety przybierają na wadze w tym czasie inne tracą wagę – głównym powodem są wymioty.
Przyrost wagi w prawidłowej ciąży to 10-14 kg. Już teraz powinnaś zastanowić się na wyborem szpitala, w którym będziesz rodzić, lekarza prowadzącego oraz położną.
8 Tydzień
Na twarzy pojawia się czubek noska i górna warga, powieki. Rozwijają się paluszki połączone błoną oraz stopy i dłonie a kończyny górne i dolne zaczynają się zginać w łokciach i nadgarstkach. Wątroba przygotowuje się do produkcji krwi, która zaczyna krążyć w naczyniach krwionośnych. Większość narządów wewnętrznych jest już wykształconych w swojej pierwotnej postaci. Zaczynają się rozwijać jelita dziecka. Rozwinęło się także ucho wewnętrzne, które jest odpowiedzialne za słyszenie i zmysł równowagi, dzięki temu dziecko jest wrażliwe na ruchy matki. W tym tygodniu powstaje także szkielet dziecka, na razie jeszcze tylko chrzęstny.
Macica powiększyła się tak, że można ją poczuć przez lekki ucisk brzucha. W tym etapie mogą puchnąć różne części ciała. Występują zaparcia, niepokój, senność, drażliwość. Możesz zacząć uprawiać lekki sport np. pływanie, joga, gimnastyka dla ciężarnych. Pamiętaj o regularnych wizytach u lekarza.
DRUGI MIESIĄC CIĄŻY
To ostatni miesiąc złego samopoczucia, możesz zauważyć zmiany sylwetki i przybieranie na wadze. Będą Ci towarzyszyć nudności, zgaga, zawroty głowy, krwawienia z nosa, zaparcia, bóle głowy, niektóre z tych objawów będą ustępować pod koniec trzeciego miesiąca. W trzecim miesiącu będziesz mieć pierwsze badanie USG, dzięki któremu dowiesz się czy ciąża się rozwija prawidłowo, czy dziecko jest ruchliwe, ile mierzy oraz czy jest jedno czy bliźnięta. Gdy podczas USG będą widoczne jakieś nieprawidłowości lekarz zaleci badania prenatalne.
9 Tydzień
Mimo, że dziecko jest jeszcze bardzo małe, to zaczyna wyglądać bardziej jak człowiek. W proporcji do reszty ciała, głowa jest duża. Jeszcze bardziej rozpoznawalne stają się rysy twarzy, bardziej rozwija się górna warga, uszy przesuwają się na boki głowy, a oczy ku przodowi twarzy, wydłuża się szyja. Tworzą się półkule mózgowe (odpowiedzialne za myślenie i czucie), międzymózgowie z przysadką produkującą ważne hormony oraz tyłomózgowie, gdzie mieści się m.in. ośrodek odpowiedzialny za oddychanie. W dziewiątym tygodniu u chłopców wykształcają się jądra i pęcherzyki nasienne, u dziewczynek – jajeczka, ale na razie nie da się jeszcze ustalić płci. Twoje dziecko mierzy około 30 mm.
Twoja ciąża nadal może być niewidoczna mimo ze trochę przytyłaś w pasie. Częstą dolegliwością na tym etapie ciąży jest zgaga. Aby jej zapobiec nie najadaj się naraz i zrezygnuj z tłustych i ostrych potraw. Twoje piersi są obrzmiałe, masz mdłości i huśtawki nastroju. Mogą Cię męczyć duszności i krwawienia z nosa, dlatego pamiętaj o nawilżaniu powietrza w sypialni. Zadbaj by otoczenie wokół Ciebie było relaksujące, unikaj stresu. Porozmawiaj z lekarzem o skierowaniu na badanie prenatalne, które z dużym prawdopodobieństwem wykrywa nieprawidłowości chromosomów i zaburzenia genetyczne.
10 Tydzień
Mózg dziecka szybko się rozwija i rośnie a głowa dziecka staje się coraz mniej proporcjonalna do reszty ciała. Ogonek, który towarzyszył dziecku od początku rozwoju, teraz zanika. Formują się zawiązki zębów, a na języku powstają kubki smakowe. Żołądek Twojego dziecka wytwarza soki trawienne, nerki produkują coraz większe ilości moczu a jeśli Twoje dziecko jest chłopcem, jego organizm już produkuje testosteron. W 10 tygodniu palce już nie są zrośnięte błonami a dziecko potrafi zbliżyć dłonie do siebie. Dziecko ma 35 – 40 mm i waży około 5 gramów. W 10 tygodniu dziecko nie jest już tak bardzo narażone na wady rozwojowe jak we wcześniejszych etapach.
Od 10 tygodnia zaczynasz wyraźnie przybierać na wadze, brzuch zaczyna się pomału uwypuklać. W dalszym ciągu czujesz się zmęczona i masz mdłości. Żyły na Twoim ciele są teraz bardziej widoczne, gdyż transportują teraz zwiększone ilości krwi potrzebne do wyżywienia płodu.
11 Tydzień
Głowa dziecka jest duża stanowi prawie połowę długości swojego ciała. Dziecko delikatnymi ruchami już kopie i rozciąga się, jednak nie będziesz odczuwała tych ruchów jeszcze przez kolejny miesiąc. Pod powiekami rozwijają się tęczówki. Na skórze pojawiają się zawiązki cebulek włosowych. Wewnątrz jego ciała funkcjonują już nerki, mózg, wątroba, serce, jelita i płuca. Do końca ciąży będą one zwiększać swoje rozmiary i przygotowywać się do pełnienia określonych funkcji. Paznokcie dziecka pojawiają się w tym tygodniu. Skóra staje się mniej przezroczysta, dzięki obecności barwników, ale w dalszym ciągu dobrze widać przez nią naczynia krwionośne. Szybko rośnie wątroba, która teraz wypełnia prawie całą jamę brzuszną. Dzięki męskim hormonom chłopcom wydłuża się prącie a otwór przesuwa się na czubek penisa natomiast u dziewczynek narządy płciowe pozostają bez zmian.
Możesz zauważyć, że twój brzuch zaczyna wyraźnie się zaokrąglać. Do ok. 12-13 tygodnia mogą Ci jeszcze dokuczać mdłości, senność, zgaga, bóle głowy, zaparcia. Potem będą one stopniowo ustępować. Twoje dłonie i stopy robią się coraz cieplejsze na skutek zwiększonego przepływu krwi. Możesz także odczuwać większe pragnienie. Poddaj się ciążowym zachciankom pod warunkiem, że będziesz unikać potraw, które mogą szkodzić Twojemu dziecku. Między 11 a 14 tygodniem ciąży czeka Cię pierwsze padanie USG.
12 Tydzień
Dziecko jest coraz bardziej ruchliwe, coraz sprawniej się porusza. Zwiększa się ilość płynu owodniowego, więc płód może swobodnie pływać. Potrafi się już uśmiechać i marszczyć czoło, potrafi także ssać kciuk. W tym czasie gwałtownie mnożą się komórki nerwowe i w mózgu Twojego dziecka formują się synapsy. Układ trawienny zaczyna swoją pracę, polegającą na razie jedynie na trawieniu połkniętych wód płodowych. Jelita kurczą się a wątroba rozpoczyna produkcję żółci. Rozwija się także krtań i struny głosowe. Dziecko na 60 mm długości i waży około 12 gram.
Mdłości pomału ustępują jednak możesz mieć teraz zwiększone skoki ciśnienia, które mogą powodować omdlenia przy nagłych zmianach pozycji. Zmniejsza się parcie na pęcherz, ponieważ miednica przesuwa się w górę.
