Łuszczyca
0
1786 
Łuszczyca jest zapalną chorobą skóry, która charakteryzuje się nadmiernym rogowaceniem naskórka, rozrostem naczyń krwionośnych oraz gromadzeniem w skórze i naskórku komórek zapalnych (neutrofili, limfocytów T).
W łuszczycy występuje zwiększona proliferacja keratynocytów. Czas, w którym komórka przemieszcza się z warstwy podstawnej do rogowej jest skrócony z 28 dni do 3-4dni.
Lokalizacja
Najczęściej obejmuje łokcie, kolana, skóra owłosiona głowy, obszar krzyżowo- lędźwiowy (dolna część pleców), szczelina międzypośladkowa. Zmiany występują symetrycznie.
Należy do najczęściej występujących schorzeń skóry. Szacuje się, że dotyczy około 2,5% ogółu populacji na świecie, 1/3 zachorowań dotyczą dzieci i ludzi młodych (poniżej 30 roku życia). Największą zachorowalność notuje się w krajach skandynawskich i zachodnioeuropejskich.
Ze względu na przewlekły i nawrotny przebieg z okresami zaostrzeń ma negatywny wpływ na samopoczucie pacjenta i jego samoakceptacje. Stanowi również duży problem socjoekonomiczny. W większości krajów leczenie łuszczycy o łagodnym i średnim przebiegu odbywa się w tzw. dziennych ośrodkach leczenia łuszczycy.
Niewątpliwą rolę w etiopatogenezie tego schorzenia odgrywają czynniki genetyczne. Udowodniono dziedziczenie skłonności do występowania łuszczycy.
Niewątpliwą rolę w etiopatogenezie łuszczycy odgrywają czynniki immunologiczne i autoimmunologiczne.
Choroba przez wiele lat może mieć charakter stabilny lub nawet utajony. Przejście z okresu utajenia do wystąpienia pełnych objawów związane jest z działaniem licznych czynników prowokujących egzogennych i endogennych.
Wyróżnia się dwa typy łuszczycy:
Typ I łuszczycy jest dziedziczony w sposób autosomalny, co oznacza, że gen z mutacją jest na tyle silny, że może jakby wygłuszać działanie innych genów – bez mutacji. Choroba rozpoczyna się w stosunkowo młodym wieku – najczęściej przed 40 rokiem życia. Zmiany skórne są rozległe, często wysiewne, nie stwierdza się natomiast łuszczycy krostkowej.
Typ II łuszczycy zaczyna się później – zwykle między 50 a 70 rokiem życia. Zmiany skórne w tym typie choroby zazwyczaj są nieco mniej nasilone a łuszczyca krostkowa stanowi spory odsetek postaci klinicznych schorzenia.
Łuszczyca może być pod postacią:
– łupieżu (między włosami widoczne są zaczerwienione i łuszczące się ogniska róznej wielkości)
– zmian płytki paznokciowej (żółtawobrunatne zabarwienie paznokci, powstawanie dołków paznokciowych, kruszenie się i pękanie, a także w skrajnej postaci- oddzielenie płytki od znajdującej się pod nią macierzy paznokcia)
Czynniki egzogenne które mogą spowodować łuszczcę:
– urazy, podrażnienia, oparzenia, promieniowanie UV, promieniowanie rentgenowskie, działanie substancji toksycznych, leków stosowanych miejscowo oraz zapalnych chorób skóry,
Do najczęściej wymienianych czynników endogennych zaliczamy:
– leki (przeciwmalaryczne, betablokery, witaminy, niesterydowe leki)
– infekcję (streptokokowe zapalenie gardła, zakażenia HIV, AIDS)
– ciążą, poród,
– stres,
– otyłość,
Prawie 90% wszystkich postaci łuszczyc stanowi łuszczyca zwykła, która ujawnia się poniżej 30 roku życia.
OBRAZ KLINICZNY
Wykwitem pierwotnym jest czerwona grudka szerząca się obwodowo, pokryta srebrzystą łuską. Zmiany chorobowe mogą być różnego kształtu i wielkości. Niekiedy otoczona jest białawym pierścieniem powstałym w wyniku obkurczenia okolicznych naczyń krwionośnych tzw. pierścień Woronoffa. Zmiany skórne mogą występować z różnym nasileniem i mieć różną wielkość – od małych jak główka od szpilki, po duże „placki”, wielkości dłoni, a nawet jeszcze większe. Pojedyncze ogniska mogą się ze sobą zlewać. Innym częstym objawem łuszczycy jest świąd zmian skórnych.
ROZPOZNANIE
Rozpoznanie łuszczycy zazwyczaj nie stanowi trudności.
Poza tym obrazem klinicznym dodatkowo opiera się na 3 objawach:
– ŚWIECY STEARYNOWEJ – szpatułką zdrapujemy łuskę – pojawia się lśniąca biała błonka
– OBJAWIE AUSPITZA – Po mocnym zdrapaniu grudki łuszczycowej pojawia się punktowe krwawienie
– OBJAWIE KOEBNERA – polega na tworzeniu się zmian łuszczycowych, wzdłuż linii zadrapania naskórka, po upływie 6-12 dni.
HISTOPATOLOGICZNE CECHY ŁUSZCZYCY TO:
– pogrubienie naskórka
– wydłużenie brodawek skórnych,
– przyśpieszone i niepełne rogowacenie
– zwiększone ukrwienie brodawek skórnych
Z uwagi na wielkość i kształt zmian chorobowo wyróżniamy kilka postaci łuszczycy :
– kropelkowatą (punktowa) – charakteryzuje się licznymi maleńkimi grudkami (poniżej 1 cm) szeroko rozlanymi po ciele.
– pieniążkowatą – ogniska łuszczycowe są zwykle dosyć duże i mogą mieć średnicę od kilku do kilkudziesięciu centymetrów.
– geograficzną – połacie plam przypominają zarysy kontynentów.
W łuszczycy zwykłej ogniska chorobowe najczęściej są symetryczne i lokalizują się w obrębie skóry łokci, kolan, okolicy krzyżowej,
Do innych odmian łuszczyc zaliczmy :
– brodawkującą – charakteryzuje się brodawkowatym, nierównomiernym przerostem naskórka o wzmożonym rozwoju.
– bruźcową – bardzo brodawkowata, strupy są przerosłe, nawarstwione i wilgotne
– stawową – łuszczyca stawowa (lub inaczej łuszczycowe zapalenie stawów) jest jedną z groźniejszych form łuszczycy. Powoduje ona przewlekłe zapalenia stawów, a jeśli jest nie leczona także trwałe kalectwo. Zawsze jest ona połączona z inną formą tej choroby, objawiającą się zmianami skórnymi. Leczenie prowadzi lekarz reumatolog.
– krostkowa : uogólniona i ograniczona.
Postać łuszczycy krostkowej uogólnionej jest najcięższą postacią choroby, OB jest zwykle podwyższone, we krwi stwierdza się leukocytozę, pacjent może gorączkować i niekiedy opisuje się zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej w postaci „języka geograficznego”. W skrajnych przypadkach (zwłaszcza u osób starszych) może zagrażać życiu. Blisko siebie położone krostki często zlewają się w całe obszary. W postaci uogólnionej może dojść do erytrodermii i z ciała chorego mogą spełzywać całe fragmenty naskórka.
Łuszczyca krostkowa ograniczona (dłoni i stóp) występuje na powierzchni dłoni i podeszw stóp. Ogniska rumieniowe, w których obrębie stwierdza się liczne krosty z jałową treścią ropną, wykazują tendencję do zlewania się i uporczywych nawrotów (np. związanych z infekcją). Zmiany te są bardzo delikatne i podatne na uszkodzenia. Często powstają przy tym rodzaju łuszczycy strupy.
Łuszczyca krostkowa na dłoniach i stopach różnicowana jest z grzybicą, wypryskiem potnicowym rąk i stóp.
– erytrodermia łuszczycowa – stan zapalny i złuszczanie obejmuje całą powierzchnie ciała. Jest wynikiem uogólnienia się rożnych postaci łuszczycy. Dotyczy rozległego zapalenia i łuszczenia się skóry na dużych powierzchniach ciała. Możliwe jest współwystępowanie uporczywego świądu, obrzęku oraz bólu. Często jest rezultatem zaostrzenia się łuszczycy pospolitej, szczególnie następującego nagłego cofnięcia systemowego leczenia. Często ma bardzo ciężki przebieg, z wysoką temperaturą, utrata płynów, zaburzeniami wodno-elektrolitowymi i wtórnymi zakażeniami. Na erytrodermię łuszczycową mogą zachorować osoby w każdym wieku. Choroba może zostać wywołana infekcjami, stresem, złym leczeniem, podrażniającym skórę, czy też nagłym przerwaniem leczenia.
W różnicowaniu łuszczycy uwzględnić należy:
– grzybicę skóry
– łupież różowy Giberta
– łupież pstry
– atopowe zapalenie skóry
– wyprysk pieniążkowaty
– kontaktowe zapalanie skóry
Do profilaktyki łuszczyc należy:
– poradnictwo genetyczne
– leczenie zakażeń
– zapobieganie infekcjom
– unikanie leków mogących spowodować zmiany łuszczycy
– unikanie stresu
LEKI:
– leki złuszczające
– fototerapia/ światłoterapia/ fotochemioterapia
– retinoidy/ dziegcie/ glikokortykosteroidy
– cygnolina/ pochodne witaminy D/ inhibitory kalcyneuryny
Wykazano, że połączenie retinoidów z terapią PUVA, czyli rePUVA przynosi bardzo dobre rezultaty.
